TESTİS TÜMÖRLERİ
Testisin kötü huylu tümörleri nadirdir. Erkeklerde yaşam boyu testis kanseri gelişme riski %0.2’dir. Testis kanseri tedavisinde son yıllarda alınan sonuçlar ümit vericidir. 5 yıllık sağ kalım oranları %95’lere kadar ulaşmaktadır.
Testis kanseri sağda sola nazaran biraz daha sık görülür. İki testisde görülme oranı %1-2 olup, bu tümörlerin yaklaşık yarısında çocukluğunda inmemiş testis öyküsü bulunmaktadır.
Testis tümörlerinin nedeni bilinmemektedir. Doğumsal ve edinsel faktörler tümör gelişimiyle ilişkilidir. Testis tümörlerinin yaklaşık %10’u inmemiş testis öyküsü olanlarda gelişir. Karın içerisinde kalmış testislerde kötü huylu tümör gelişme riski 20’de 1 iken, kasık kanalında kalanlarda bu risk 80’de 1 dir. İnmemiş testisin ameliyatla normal yerine indirilmesi riski azaltmamakla birlikte, muayene imkanına yol açması ve testisde bir anormal şişliği tanımalayabilmesini kolaylaştırmaktadır. Ayrıca annenin hamileliği sırasında östrojen hormonu alması, testise çarpma veya darbeler ve enfeksiyon sonrası testisin küçülmesi de tümörle ilişkilendirilmektedir.
Testisin germ hücreli tümörleri başlıca seminom(hastaların yaklaşık %35’i) ve seminomdışı (yaklaşık %65’i) tümörler olmak üzere 2 grubta sınıflandırılmıştır.
Testis tümörleri kan yoluyla en sık akciğere, bazen de karaciğer, beyin, kemik, böbrek, böbrek üstü bezi, barsaklar ve dalak gibi organlara, lenf yoluyla karın içerisindeki lenf düğümlerine yayılım göstermektedir.
Her tümörde olduğu gibi evrelendirmek öenmlidir. Evre A’da tümör sedece testisle sınırılıdır. Evre B’de bölgesel lenf düğümlerine, evre C’de retroperitoneallenf düğümleri ötesine yayılım gösterir.
Testis tümöründe en sık görülen şikayet testisin ağrısız büyümesidir. Testisde meydana gelen anormal ve giderek büyüyen bir şişlik hastayı hemen tedirgin etmeli ve üroloğa gitmesine neden olmalıdır. Tanıda gecikme süresi uzadıkça hastalığın vücut içerisine yayılma ihitmali de o oranda artmaktadır. Hastanın bilinçli olması ve kendi kendini muayene etmesinin önemi açıktır. Hastaların %10’unda aniden gelişen bir testis ağrısı olabilir. Hastaların gene %10’unda tümörün yayılımına bağlı, sırt ağrısı, öksürük, nefes darlığı, iştahsızlık, bulantı, kusma, kemik ağrısı veya bacaklarda şişlik gözlenenebilir. Buna karşılık hastaların %10’unda ise hiçbir şikayet söz konusu değildir, başka bir nedenle doktora gitmesi veya eşi tarafından farkedilmesi ile tanı konur. Nadiren memede hassasiyet ve anormal büyüme de testis tümörüne bağlı oalabilir.
Tanıda tümör belirteçlerinin önemi büyüktür.Kanda AFP, hCG ve LDH değerlerine bakılır. Tedaviden sonra hasta takibinde de önemlidir.
Görüntüleme yöntemleri olarak skrotal USG ile testisdeki kitlenin varlığı, komşu organlarla ilişkisi, sıvı varlığı ayırt edilir.
Testis tümöründen şüphelenildiğinde hasta bekletilmeden ameliyata alınarak kasıktan yapılan bir kesi ile testis, kordonuyla birlikte çıkartılır. Patolojik tanı konulduktan sonra evrelendirmek amacıyla göğüs ve abdominal bilgisayarlı tomografi taraması yapılır.
TEDAVİ
Seminom özellikle radyoaktif ışınlamaya duyarlıdır. Evre A’daki yani sadece testis içine sınırlı tümörlerin %95’i ameliyat ve radyoterapi ile başarıyla tedavi edilebilmektedir. Işınlama sonrası takipte nük eden olgularda kemoterapi uygulanmalıdır.
Yüksek evreli seminomlarda hastalar ameliyat sonrası kemoterapi almalıdır.3 veya 4 kür uygulanan değişik kemoterapi rejimleri mevcuttur. Hastaların %95’i kemoterapiye tam yanıt verir. Kemoterapi sonrası takipte karın içinde kalan kitlelerin cerrahi çıkartılması gerekebilir.
Seminomdışı germ hücreli tümörlerde evre A’da ya gözetime alınır ya da modifiye edilmiş RPLND ameliyatı uygulanır. Hasta ve doktor açısından gözetim aktif bir süreç oalarak kabul edilmelidir. İlk iki yıl boyunca hastalar ayda bir, üçüncü yıl iki ayda bir izlenir. Her ziyarette tümör belirteçleri, 3-4 ayda bir göğüs filmi ve karın tomografileri ile tarama yapılır. Nükslerin çoğu ilk 3 yıl içerisinde olduğundan bu dönemdeki takip çok önemlidir. Nükslerde hastalar kemoterapi veya cerrahi ile tedavi edilir.
Yüksek evreli seminomdışı germ hücreli tümörlerde kemoterapi uygulanır. Takipte kalan kitlelerin cerrahi olarak çıkarılması gerekebilir. Hastalık halen devam ediyorsa kurtarma kemoterapileri yapılır.
Tüm testis tümörlü hastaların düzenli izlenmesi gerekir. Ameliyat edilen veya radyoterapi görenler ilk 2 yıl 3 ayda bir, sonraki 5 yıla kadar 6 ayda bir, sonraları yılda bir takibe alınmalıdır. Her izlemde diğer testis, karın, lenf düğümleri, akciğer taramaları yapılır. Testis kanserlerinde tedavi oldukça yüz güldürücüdür. Seminomda 5 yılık sağkalım oranları %95’in üzerindedir. Seminomdışı tümörlerde de Evre A’da 5 yıllık sağkalım oranları %98-100 iken daha yüksek evrelerde %80’lerdedir.
